Helicobacter pylori jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych drobnoustrojów na świecie. Szacuje się, że ok. połowa populacji świata to nosiciele tej bakterii.

Nie byłoby w tym nic dziwnego, bo przecież różne części naszego ciała są kolonizowane przez wiele, nie zawsze przyjaznych mikroorganizmów 😉 gdyby nie ekstremalne warunki, do jakich przystosował się ten konkretny osobnik.

H. pylori w jego środowisku (a naszym żołądku) jest tak nieugięty i wytrzymały, jak Honey Badger (miodożer) w swoim. Jeśli nie znasz tego niezniszczalnego zwierza, to koniecznie musisz go poznać! 🙂

Co zabija helicobacter pylori?
Miodożer nie ma łatwo. Więksi chcą go zjeść. Mniejsi – kąsają i żądlą, kiedy on ich zjada. Gruba skóra i niezwykła odporność na jad to tylko niektóre z jego sztuczek. A jakie ma Helicobacter?
Zdjęcie: „Honey Badger” by Cambridge Brewing Co.

A w czym podobny jest do niego Helicobacter i co go zabija?

Spis treści:

  1. Jak wygląda Helicobacter pylori i dlaczego tak trudno go zwalczyć?
  2. Jakie są objawy zakażenia Helicobacter pylori?
  3. Powikłania zakażenia Helicobacter pylori
  4. Czy Helicobacter pylori może zniknąć samoistnie?
  5. Co zabija Helicobacter pylori?
  6. Czy Helicobacter pylori powraca?

Pobierz bezpłatne Kompendium i dowiedz się, co oznacza wysoki cholesterol, trójglicerydy, apo B i inne wyniki lipidogramu. Oraz co z nim zrobić.

1. Jak wygląda Helicobacter i dlaczego tak trudno go zwalczyć?

Większość atakujących nas drobnoustrojów organizm pokonuje sam, dzięki układowi odpornościowemu. Z kolei aby wyleczyć np. anginę, zazwyczaj wystarczy jeden antybiotyk.

Dlaczego zatem na H. pylori potrzebujemy arsenału aż 2-3 leków bakteriobójczych? Właśnie dlatego, że tak jak miodożer, ma szereg podstępów, którymi oszukuje „system”.

Aby lepiej zrozumieć jego położenie – musimy zmienić perspektywę.

Czy zastanawiał_ś się kiedyś, jak wygląda Twój żołądek z perspektywy bakterii czy wirusa, który do niego trafia? 

Ja też nie. Ale spróbujmy.

Wyobraź sobie, że wpadasz do jeziora na dnie krateru. Jezioro zawiera kwas solny, który rozkłada białka organizmu, więc musisz szybko opuścić tę kąpiel, jeśli chcesz wyjść z niej cało!

Co zabija helicobacter pylori?
Żołądek wydziela w ciągu doby ok. 3l zawierającego kwas solny soku o pH ok.1. Większość drobnoustrojów nie ma szans w takich warunkach. Jak zatem radzi sobie H. pylori? Odpowiedź w tekście.
Zdjęcie: Ása Steinarsdóttir

Próbujesz złapać się jakiegoś zagłębienia w ścianie, ale ściany nie mają żadnych zagłębień, a na dodatek są pokryte śliskim śluzem. Gdzieś włącza się alarm, zaczynasz obrywać pociskami dziurawiącymi powłoki. W panice szukasz kryjówki lub chociaż jakiegoś substytutu tratwy.

I widzisz go… Jest! Kawałek kurczaka, z którym tutaj wpadłeś! Podpływasz i próbujesz uchwycić niedokładnie przeżuty kawałek kęsa, wdrapać się na niego, odsapnąć choć chwilę. 

Ale to nie jest Twój dzień. 

Pepsyna dokonuje dzieła trawiąc Twoją łódkę i odbierając resztki nadziei. Czy starczy Ci sił by dotrzeć do brokuła w okolicy wpustu i uchwycić się różyczki? 

Zaraz, zaraz… Jak to uchwycić? Przecież jesteś bakterią! Nie masz rąk!

W ten sposób kończy większość drobnoustrojów, które wpadają do naszych żołądków.

Ale nie on…

Jak wygląda Helicobacter pylori i dlaczego nasz organizm go nie zabija?

jak wyglada helicobacter pylori pod mikroskopem
Helicobacter pylori pod mikroskopem. Zwróć uwagę na długie rzęski i ścianę komórkową otaczającą bakterię.
Zdjęcie: Yutaka Tsutsumi

On lubi wyzwania i ma swoje sposoby:

  • Może i nie ma rąk, ale ma rzęski, dzięki którym wytwornie pływa w warstwie śluzu i wciska się w najwęższe szczeliny. 
  • Kwasu się nie boi, bo ma zasady. A raczej jedną zasadę – żeby kwas neutralizować amoniakiem produkowanym przez specjalną ureazę
  • Lepki śluz? Phi, bułka z masłem. Na śluz chroniący błonę śluzową żołądka ma niejeden sposób – specjalne „przyssawki” czy aerozol z mieszanki enzymów, które śluz rozpuszczają. I dostęp do nowego, komórkowego domu staje otworem.
  • Gwiżdże na naszą immunologię, np. „przebierając się” za… nasze krwinki

A to tylko kropla w morzu jego możliwości.


Jak wygląda helicobacter pylori? oporność na antybiotyki

Jednak największą tarczą obronną Helicobacter pylori (a naszym głównym problemem w leczeniu) jest jej rosnąca antybiotykooporność. Bakteria tworzy coraz lepsze zabezpieczenia, dzięki którym antybiotyk przestaje jej szkodzić.

A my mamy coraz mniej opcji ataku.


Sprawdź także: Czy można kogoś zarazić Helicobacter pylori?

2. Jakie są objawy zakażenia Helicobacter pylori?

Jeśli zdiagnozowano u Ciebie infekcję, to jesteś jedną z ok. 4,4 miliarda osób z podobnym lokatorem. Czy jest się czego bać?

Potencjalne ryzyko u dorosłych wygląda następująco:

  • 60-80% zakażonych ma bezobjawowy przebieg infekcji
  • 20-40% zakażonych ma objawy kliniczne
  • 1-10% ogółu jest narażona na poważne powikłania zakażenia 

Ryzyko inaczej rozkłada się u dzieci, u których objawy i powikłania występują znacznie rzadziej.

Jak widzisz, u większości osób infekcja przebiega bezobjawowo. Jednak muszę zaznaczyć, że zakażenie zawsze wiąże się z obecnością zapalenia błony śluzowej żołądka. Nawet wtedy, kiedy nie czujesz żadnych symptomów.

Najczęściej odczuwane dolegliwości zakażenia Helicobacter pylori związane są z dyspepsją, czyli przewlekłym lub nawracającym bólem bądź dyskomfortem w nadbrzuszu, któremu mogą towarzyszyć:

  • nudności
  • wymioty
Helicobacter pylori objawy zakażenia
Zdjęcie: Balise42, CC BY-SA 4.0

Na tym etapie część chorych zgłasza się po pomoc, szukając sposobu by zwalczyć Helicobacter.

Jednak co się może wydarzyć, jeśli długo trwająca dyspepsja nie skłoni Cię do leczenia?

Albo wcale jej nie odczuwasz, pomimo wieloletniego goszczenia H. pylori w swoim brzuchu?

3. Powikłania zakażenia Helicobacter pylori

Powikłania dotyczące żołądka

Otóż może nie wydarzyć się nic złego. Ale mogą też, w wyniku przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka, rozwinąć się powikłania:

  • choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy
  • rak żołądka
  • chłoniak żołądka typu MALT
  • niedokrwistość (anemia) spowodowana niedoborem żelaza
  • niedobór witaminy B12

Każde z powyższych będzie miało inny zestaw z szerokiej gamy objawów.

Od niższego poziomu hemoglobiny przy niedoborze żelaza lub wit. B12, aż po masywne krwawienia z wrzodów dwunastnicy czy wyniszczenie nowotworowe w przebiegu zaawansowanego raka żołądka.

Ale czy powikłania dotyczą jedynie żołądka?

helicobacter pylori powikłania
W takim miejscu zazwyczaj znajdują się zdjęcia osób łapiących się za brzuch z bolesnym grymasem na twarzy. Pomyślałam, że wiesz, jak wygląda „ból brzucha” i chętniej popatrzysz na zdjęcie szczeniaka w torbie.
Zdjęcie: Roberto Nickson

Powikłania poza żołądkiem

Nie, zakażenie może powodować również pewne odległe od żołądka choroby i ich objawy, jak:

  • ITP, czyli samoistna plamica małopłytkowa – objawiająca się bardzo niskim poziomem płytek krwi i nieblednącymi przy ucisku wybroczynami na skórze
  • SIBO, czyli zespół rozrostu bakteryjnego (jako następstwo niewystarczającej produkcji kwasu solnego przez zniszczoną długotrwałą infekcją błonę śluzową żołądka) – m.in. wzdęcia czy przewlekła biegunka

4. Czy Helicobacter pylori może zniknąć samoistnie?

Istnieje taka możliwość, jednak jest ona bardzo rzadka. 

  • w jednym z badań 1 w grupie dzieci 5-13 lat badacze wykazali zjawisko samoistnej eradykacji H. pylori u 4.74%/rok
  • w innym badaniu, które obejmowało całe rodziny, 2 po 12 latach nie zarejestrowano żadnego przypadku samowyleczenia.

W wielu badaniach sprawdzających działanie produktów spożywczych, naukowcom niekiedy udaje się usunąć bakterię trwale, choć nie są to częste sytuacje.

Co zabija Helicobacter pylori i czy może zniknąć samoistnie?
Skuteczne usunięcie Helicobacter pylori przy użyciu jednego antybiotyku nie przekracza 40%.

Wzięłabym też pod uwagę opcję usunięcia bakterii „przy okazji”, np. w trakcie leczenia antybiotykami z innych powodów.

Pamiętaj jednak, że eradykacja przy podaniu pojedynczego leku nie przekracza 40%, więc może to dotyczyć raczej sytuacji stosowania kilku leków jednocześnie lub jeden po drugim.

5. Co zabija Helicobacter pylori? Jak skutecznie wytępić go z żołądka?

Skoro wiesz już, jak trudnym przeciwnikiem jest Helicobacter, to rozumiesz napewno, że pokonanie go to nie będzie kaszka z mleczkiem. Przeprowadzę Cię przez przegląd sposobów, które zabijają Helicobacter pylori lub przynajmniej zmniejszają jego liczebność i stan zapalny żołądka, który wywołuje.

Najskuteczniejszym sposobem całkowitego usunięcia bakterii z organizmu (eradykacji) jest antybiotykoterapia. Nie będę czarować, że jest inaczej. Najbardziej aktualny schemat leczenia oraz wskazówki jak go przetrwać i zakończyć z sukcesem znajdziesz w tym wpisie:

Jeśli z jakiegoś powodu nie chcesz lub nie możesz aktualnie poddać się eradykacji (np. w ciąży, dzieci) i zastanawiasz się nad leczeniem naturalnym Helicobacter – z pewnością zainteresują Cię metody opisane w tym artykule:

I w końcu, last but not least, jakie składniki diety zabijają Helicobacter i pomagają ograniczyć poziom jego rażenia, opisałam tutaj:

6. Czy Helicobacter pylori powraca?

Ok, załóżmy, że przeszedłeś leczenie i wykonałeś test, który potwierdził jego skuteczność. Super!

Zastanawiasz się teraz, czy nawrót infekcji nie zniweczy efektu? Spokojnie, zdarza się to rzadko.

Średnio w skali świata zakażenie nawraca u 2,82%3 pacjentów na rok i jest silnie powiązane z lokalnym statusem socjoekonomicznym. Czyli najmniej nawrotów jest w krajach wysokorozwiniętych (do jakich zalicza się Polska).

Honey Badger z groźną miną pyta: Guess Who's back? Co zabija Helicobacter pylori?
Zdjęcie: „Honey Badger” by Arno Meintjes Wildlife CC BY-NC-SA 2.0.

Sprawdź także: 8 najczęstszych przyczyn nawrotu zakażenia Helicobacter pylori

Niemniej musimy wziąć pod uwagę wyższy, niż w innych państwach z tej grupy wskaźnik zakażeń w naszym kraju. Ponieważ może się on przekładać na wyższy odsetek nawrotów.

Jeśli jesteś w grupie wysokiego ryzyka powikłań zakażenia Helicobacter pylori (np. rozwoju raka żołądka), warto co 2-3 lata wykonywać testy w kierunku bakterii, nawet po skutecznym leczeniu.

Warto też na stałe włączyć do swojej diety wspomniane wcześniej produkty o działaniu anty-H. pylori.

Do czynników zmniejszających ryzyko nawrotu należą ponadto4 :

  • jadanie w miejscach o wysokim poziomie higieny
  • usunięcie kamienia nazębnego
  • wyższy dochód
Czy Helicobacter pylori powraca? Jadanie w miejscach o wysokim poziomie higieny i usunięcie kamienia nazębnego zmniejsza to ryzyko.
Jadanie w miejscach o niskim poziomie higieny zwiększa ryzyko nawrotu Helicobacter pylori.
Zdjęcie: Shane Rounce

Mam nadzieję, że udało Ci się znaleźć odpowiedzi na nurtujące Cię pytania o to, co zabija Helicobacter pylori. Jeśli nie – koniecznie sprawdź inne moje wpisy na ten temat lub pytaj w komentarzach poniżej 🙂

Data wpisu: 23.01.2023


Pamiętaj proszę, że artykuł ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Nie zastąpi osobistej konsultacji z zaufanym lekarzem.